Τα δικαιώματά σας όπως τα ορίζει ο νόμος
Επειδή άλλος λίγο, άλλος πολύ, όλοι κάπως αισθανόμαστε αβέβαιοι αυτήν την περίοδο για το... εργασιακό μας μέλλον, με την βοήθεια της Πανελλήνιας Αγωνιστικής Συνδικαλιστικής Κίνησης Εργαζομένων δημιούργήσαμε έναν πλήρη και εύχρηστο οδηγό ώστε οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους βάσει της νομοθεσίας.
Μακριά από εμάς αλλά τουλάχιστον να ξέρουμε. Ας δούμε αναλυτικά τα σημαντικότερα σημεία…
Λύνεται αυτόματα η σύμβαση εργασίας;
H σύμβαση εργασίας σύμφωνα με τη νομοθεσία μας, λύνεται αυτόματα:
- με το θάνατο του εργοδότη, αν ο εργαζόμενος εξυπηρετούσε προσωποπαγείς ανάγκες του (π.χ. γραμματέας) αλλιώς μπορεί να καταγγελθεί η σχέση εργασίας από τους διαδόχους του εργοδότη
- με τη λήξη του συμφωνημένου χρόνου εργασίας
- με την καταδίκη του εργαζόμενου για σοβαρό αδίκημα, την απώλεια της ελληνικής ιθαγένειας, την κατάργηση της θέσης του ή την ανάληψη από αυτόν άλλης θέσης στον δημόσιο τομέα
- με πειθαρχική ποινή απόλυσης, αν αυτό προβλέπεται από κανονισμό που ισχύει με νόμο
Πότε ο εργοδότης μπορεί να απολύσει τον εργαζόμενο;
Ο εργοδότης μπορεί να καταγγείλει την αορίστου χρόνου σύμβαση εργασίας του εργαζόμενου με ορισμένες προϋποθέσεις. Ακόμη μπορεί, αλλά μόνο για σπουδαίο λόγο, να καταγγείλει πρόωρα την σύμβαση εργασίας του εργαζόμενου ορισμένου χρόνου (σπουδαίος λόγος μπορεί να είναι η παράβαση υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σύμβαση, αδικαιολόγητη απουσία, ανικανότητα ή ανεπάρκεια στην εκπλήρωση των καθηκόντων του).
Έχει δικαιώματα ο εργαζόμενος με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, όταν καταγγέλλεται η σύμβασή του;
Αν δεν υπάρχει σπουδαίος λόγος, σε περίπτωση καταγγελίας σύμβασης ορισμένου χρόνου, ο εργαζόμενος δικαιούται να αξιώσει τους μισθούς που θα ελάμβανε μέχρι τη λήξη του χρόνου της σύμβασής του. Βέβαια αν η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου διήρκεσε και μετά τον καθορισμένο χρόνο διάρκειας της, θεωρείται ότι στην περίπτωση αυτή ανανεώθηκε αόριστα, οπότε πρέπει να καταβληθεί αποζημίωση. Το ίδιο θα γίνει αν υπάρχουν διαδοχικές κατά σειρά συμβάσεις ορισμένου χρόνου και κριθεί ότι αυτό έγινε για να καταστρατηγηθούν οι περί αποζημίωσης διατάξεις.
Ο εργαζόμενος μπορεί να καταγγείλει τη σχέση εργασίας του;
Ο εργαζόμενος μπορεί να παραιτηθεί ή να αποχωρήσει οικειοθελώς από την εργασία του με ρητή δήλωση ή και σιωπηρά. Στην περίπτωση αυτή ο εργαζόμενος δε δικαιούται αποζημίωση, αλλά μόνο την ετήσια άδειά του και τις αποδοχές για την άδεια που δεν πήρε, καθώς και το επίδομα αδείας του.
Πώς γίνεται η απόλυση;
Προϋποθέσεις έγκυρης καταγγελίας της σύμβασης εργασίας είναι:
- η γνωστοποίηση γραπτώς της καταγγελίας στον εργαζόμενο
- η καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης εφόσον ο εργαζόμενος έχει συμπληρώσει τουλάχιστον δίμηνη εργασία
- η αναγγελία της απόλυσης στον ΟΑΕΔ μέσα σε 8 ημέρες από την κοινοποίηση του εγγράφου της καταγγελίας στον εργαζόμενο, αλλιώς ο εργοδότης έχει ποινικές συνέπειες. Δεν θίγεται το κύρος της καταγγελίας από την παράλειψη αυτή
- η γνωστοποίηση του λόγου της καταγγελίας, ώστε να διαπιστώνεται ότι δεν προσκρούει σε απαγορευτικές διατάξεις ή ότι ασκείται καταχρηστικά
Αν ο εργαζόμενος υπογράψει το έγγραφο της καταγγελίας και λάβει την αποζημίωση μπορεί να προσβάλλει την απόλυσή του;
O εργαζόμενος αν δεν υπογράψει ότι έλαβε γνώση του εγγράφου της απόλυσης, απλώς δυσκολεύει την κατάσταση, γιατί τότε ο εργοδότης θα κοινοποιήσει το έγγραφο μέσω δικαστικού επιμελητή.
Όταν ο εργαζόμενος παραλάβει το έγγραφο της καταγγελίας ή την αποζημίωση, αν είναι δυνατόν να προσθέσει τη φράση πριν την υπογραφή του «με επιφύλαξη κάθε δικαιώματός μου» δεν του στερεί το δικαίωμα να προσβάλει το κύρος της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του. Σκόπιμο βέβαια είναι να προσέχει ο εργαζόμενος να μην υπάρχουν φράσεις άσχετες στο έγγραφο, όπως π.χ. αποδέχομαι την απόλυσή μου κ.ά. Αν στο έγγραφο υπάρχει ανάλογη φράση να μην υπογράψει.
Μπορεί ο εργοδότης να απολύσει τον εργαζόμενο όταν έχει άδεια ή απουσιάζει λόγω ασθένειας από την εργασία του;
Απαγορεύεται η απόλυση του εργαζόμενου όταν τελεί σε άδεια ή και διαθεσιμότητα. Σε περίπτωση μικρής διάρκειας ασθένειας του μισθωτού δεν μπορεί να γίνει απόλυσή του, όπως και προκειμένου για γυναίκα στη διάρκεια της λοχείας.
Ποια είναι η «βραχείας διάρκειας» ασθένεια;
Ο εργοδότης οφείλει ν’ ανεχθεί την ασθένεια του εργαζόμενου, που διαρκεί:
- ένα μήνα για όσους εργάζονται μέχρι 4 χρόνια
- τρεις μήνες για όσους εργάζονται από 4 μέχρι 10 χρόνια
- τέσσερις μήνες για όσους εργάζονται από 10-15 χρόνια
- έξι μήνες για όσους εργάζονται από 15 χρόνια και πάνω
Έτσι σε καμιά περίπτωση ο εργοδότης δεν μπορεί να θεωρήσει οικειοθελή αποχώρηση την απουσία του εργαζόμενου στα παραπάνω πλαίσια και για τον λόγο αποδεδειγμένης ασθένειας ή λοχείας. Βέβαια, δεν σημαίνει ότι κάθε μεγαλύτερη απουσία του εργαζόμενου για λόγους ασθένειας θεωρείται και οικειοθελής αποχώρησή του, από την εργασία του. Για να κριθεί κάτι τέτοιο πρέπει να αποδειχθεί παράλληλα η θέλησή του να απομακρυνθεί από την εργασία του.
Τα θέματα αυτά είναι σημαντικά για τον εργαζόμενο, γιατί στην περίπτωση που ο εργοδότης δεν αποδεχθεί τις υπηρεσίες του μετά την λήξη της ασθένειάς του ή των λόγων αποχής από την εργασία του, μπορεί να διεκδικήσει τη διατήρηση της θέσης του και τους μισθούς υπερημερίας ή την καταβολή της αποζημίωσης για την καταγγελία της σχέσης εργασίας του.
Επιτρέπεται να απολύεται έγκυος γυναίκα;
Η απόλυση εγκύου εργαζόμενης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και ένα χρόνο μετά τον τοκετό ή για μεγαλύτερο διάστημα, αν είχε επιπλοκές λόγω του τοκετού, απαγορεύεται. Επιτρέπεται μόνο για σπουδαίο λόγο, άσχετο με τη μείωση της αποδοτικότητάς της εξαιτίας της εγκυμοσύνης και πρέπει να γνωστοποιείται και στην Επιθεώρηση Εργασίας.
Εκτός των εγκύων και των αδειούχων, ποιοι άλλοι δεν επιτρέπεται να απολυθούν;
Όσοι στρατεύονται δεν μπορούν να απολυθούν κατά την περίοδο της στράτευσής τους και ένα χρόνο μετά την αποστράτευσή τους, χωρίς την άδεια της ειδικής διοικητικής επιτροπής. Αν δεν τηρηθούν αυτές οι διαδικασίες ο μισθωτός έχει αξίωση πρόσθετης αποζημίωσης έξι μηνών επιπλέον για την απόλυσή του.
Συνδικαλιστές μπορούν να απολυθούν;
Η απόλυση ορισμένων προστατευομένων στελεχών απαγορεύεται χωρίς απόφαση της ειδικής επιτροπής (αποτελούμενης από εκπροσώπους του κράτους των εργαζομένων και της εργοδοσίας) και μόνο για ορισμένους περιοριστικούς λόγους.
Ποιοι άλλοι εργαζόμενοι προστατεύονται από το νόμο και δεν μπορούν να απολυθούν;
Όσοι έχουν προσληφθεί αναγκαστικά με νόμους για την προστασία ατόμου με ειδικές ανάγκες, πολυτέκνων, πολεμιστών, αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης κλπ δεν επιτρέπεται να απολυθούν χωρίς απόφαση της αρμόδιας ειδικής επιτροπής. Ακόμη σε ορισμένες περιπτώσεις και για μισθωτούς δημοσίων υπηρεσιών ή επιχειρήσεων που ο κανονισμός έχει σχετική ρύθμιση, απαιτείται η συγκατάθεση του υπηρεσιακού ή Πειθαρχικού Συμβουλίου.
Ποια είναι τα δικαιώματα του εργαζομένου σε περίπτωση βλαπτικής μεταβολής των συνθηκών εργασίας του;
Στην περίπτωση αυθαίρετης μεταβολής των όρων της σύμβασης εργασίας ο εργαζόμενος δικαιούται επιλεκτικά:
- να θεωρήσει τη μεταβολή σαν άκυρη καταγγελία και να ασκήσει μέσα στην νόμιμη 3μηνη προθεσμία αγωγή για ακύρωση της απόλυσης και καταβολή των μισθών υπερημερίας ή την επιδίκαση της αποζημίωσής του
- να επιμείνει στην τήρηση των όρων της σύμβασής του και να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του, χωρίς να αποδεχθεί τις προτεινόμενες διαφορετικές υπηρεσίες
- να διατηρήσει τις επιφυλάξεις του και να προσφύγει στα Δικαστήρια για να ζητήσει την αναγνώριση της βλαπτικής μεταβολής και να ζητήσει αποζημίωση για ηθική βλάβη εξαιτίας της προσβολής της προσωπικότητάς του
Πότε είναι άκυρη η απόλυση;
Σύμφωνα με το νόμο και τη νομολογία έχει κριθεί ότι η απόλυση είναι άκυρη:
- όταν δεν καταβληθεί η αποζημίωση μαζί με το έγγραφο της απόλυσης ή στην περίπτωση που προβλέπεται η πληρωμή της αποζημίωσης με δόσεις καθυστερήσει η πληρωμή μιάς δόσης
- όταν το δικαίωμα του εργοδότη να καταγγείλει την σύμβαση εργασίας ασκείται καταχρηστικά, δηλαδή υπερβαίνει τα όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού ή οικονομικού σκοπού του δικαιώματος π.χ. καταχρηστική είναι η απόλυση όταν γίνεται για λόγους εκδίκασης προς τον εργαζόμενο και για άσχετο λόγο με την εκτέλεση των καθηκόντων του εργαζόμενου.
Καταχρηστική είναι επίσης η απόλυση που γίνεται για λόγους συνδικαλιστικής δράσης του εργαζόμενου. Στην περίπτωση απόλυσης εργαζόμενου συνδικαλιστή, εφόσον του επιδίδεται η καταγγελία χωρίς άδεια απόλυσης, πρέπει να διαμαρτύρεται και να δηλώνει την συνδικαλιστική του δράση στον εργοδότη που παριστάνει πάντα ότι τάχα δεν την γνωρίζει και να αρνείται να παραλάβει την καταγγελία πριν κοινοποιήσει δήλωση γνωστοποίησης της συνδικαλιστικής του ιδιότητας, αφού συμβουλευτεί δικηγόρο. Κι αυτό γιατί τα Δικαστήρια συνήθως δέχονται ότι αν ο εργοδότης δεν γνώριζε την συνδικαλιστική ιδιότητα του εργαζόμενου η απόλυση είναι έγκυρη.
Καταχρηστική επίσης είναι η απόλυση του εργαζόμενου όταν γίνεται λόγω διεκδίκησης των αξιώσεων του ή άρνησής του να δεχθεί παράνομη απαίτηση του εργοδότη. Καταχρηστική γενικά κρίνεται η απόλυση όχι μόνο όταν δεν δικαιολογείται από κάποιο σοβαρό λόγο αλλά οφείλεται και σε επιλήψιμα κίνητρα του εργοδότη η απόδειξη των οποίων μπορεί να προκύπτει από τη διαπίστωση της απουσίας σοβαρού λόγου για την απόλυση.
Ποια είναι τα δικαιώματα του εργαζόμενου αν η απόλυσή του είναι άκυρη;
Ο εργαζόμενος που απολύεται από την εργασία του με άκυρη καταγγελία μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο και να ζητήσει να αναγνωρισθεί η ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του και να του καταβληθούν οι μισθοί υπερημερίας από τον εργοδότη που δεν αποδέχεται τις προσφερόμενες υπηρεσίες του.
Υπάρχει προθεσμία για την άσκηση αυτής της αγωγής;
Υπάρχει σύντομη προθεσμία τριών μηνών από την κοινοποίηση του εγγράφου της απόλυσης για την άσκηση της αγωγής ακυρώσεως της απόλυσης. Αν η αγωγή ασκηθεί μετά το τρίμηνο απορρίπτεται ακόμη και αν ο λόγος ακυρώσεως είναι προφανής και σπουδαίος. Αν δεν κοινοποιηθεί έγγραφο απόλυσης η προθεσμία των τριών μηνών προσφυγής στο Δικαστήριο αρχίζει όταν ο εργοδότης σταμάτησε να αποδέχεται τις υπηρεσίες του εργαζόμενου.
Αν ο εργοδότης αλλάξει τους όρους εργασίας έχει κανένα δικαίωμα ο εργαζόμενος;
Ο εργοδότης που αυθαίρετα μεταβάλει τους όρους εργασίας του εργαζόμενου κατά τρόπο που να προκαλείται υλική ή ηθική ζημία σε αυτόν, θεωρείται ότι προκαλεί με την συμπεριφορά του «βλαπτική μεταβολή» των όρων εργασίας του εργαζομένου.
- τα Δικαστήρια έχουν κρίνει ως βλαπτική μεταβολή: τη μετάθεση του εργαζόμενου σε άλλο κατάστημα ή παράρτημα της επιχείρησης, που δεν προβλέπεται από την σύμβαση εργασίας, την μετακίνηση σε άλλο τμήμα με ταυτόχρονη μείωση των αποδοχών
- την ανάθεση κατώτερων καθηκόντων με αποτέλεσμα την ηθική μείωση του εργαζομένου
- τη μεταβολή του ωραρίου απασχόλησης πέραν του νομίμου
- τη μεταβολή του είδους της εργασίας
- τη μείωση των ωρών εργασίας με αντίστοιχη μείωση μισθού
- τη συστηματική καθυστέρηση καταβολής των αποδοχών κ.α.
- την τοποθέτηση νεότερου προϊσταμένου με μειωμένα προσόντα
- την αλλαγή ασφάλισης στο ΙΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου