Πώς έκλεισε η ΒΙΑΜΑΞ που έκανε εξαγωγές λεωφορείων

Πολλοί απορούν γιατί έκλεισαν οι μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες αμαξωμάτων, οι οποίες συμπαρέσυραν εκατοντάδες μικρότερους αμαξοποιούς, βιοτεχνίες που εργάζονταν ως προμηθευτές στην παραγωγική εφοδιαστική αλυσίδα λεωφορείων και λοιπών οχημάτων. Η αλήθεια είναι η Ελλάδα πλέον έχει φθάσει σε τόσο οριακό σημείο, ώστε δεν χρειάζεται να χαϊδεύουμε τα αυτιά κανενός. Μόνο με γεγονότα και επιχειρήματα, χωρίς παραπολιτικές παρωπίδες και ιδεοληψίες, πρέπει να αντιμετωπίζουμε την πραγματικότητα.Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια της Ελλάδας. Η αρχή του κακού ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 όταν η πατρίδα απαλλάχθηκε από ένα καθεστώς αλλά υποτάχθηκε στην κομματική, πελατειακή και κρατίστικη φρενίτιδα που οδήγησε στα δεδομένα που γνωρίζουμε όλοι μετά τις 18 Οκτωβρίου 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την εξουσία. Η ΒΙΑΜΑΞ κατάφερε να αναδειχθεί εκείνη την εποχή σε βασίλισσα βιομηχανία της ελληνικής αμαξοποιΐας, από το 1958 εξαιτίας της ευελιξίας, της παραγωγικής αρτιότητας, συνέπειας και ποιότητας που είχαν τα οχήματα με την υπογραφή της, αλλά και της φιλο-εργατικής αντιλήψεως που διέκρινε ανέκαθεν την οικογένεια Φωστηρόπουλου. Η ΒΙΑΜΑΞ όντως διέκοψε κάθε παραγωγική δραστηριότητα το 1984 αφού είχαν αρχίσει να τη διαλύουν από το 1976 τα σωματεία. Είχε γίνει η προμήθεια των ουγγρικής κατασκευής ρυπογόνων Ikarus και η τότε σοσιαλιστική κυβέρνηση δεν δεχόταν ούτε να συζητήσει με τον «καπιταλιστή»Φωστηρόπουλο ενώ είχε απορρίψει ως «ακατάλληλα» τα F580 S που προτείνονταν για την ΕΑΣ. Πώς έκλεισε η ΒΙΑΜΑΞ που έκανε εξαγωγές λεωφορείων - Εικόνα 3 Η εποχή των «πρασινοφρουρών» Αντιθέτως μάλιστα, κάποιοι «πρασινοφρουροί» εισηγούνταν με πάθος στον τότε αναπληρωτή υπουργό Εθνικής Οικονομίας κ. Γιάννη Ποττάκη, τον αποκλεισμό του «δεξιομάγαζου» από κάθε προμήθεια του Δημοσίου. Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία παλιού στελέχους της ΒΙΑΜΑΞ για τον πόλεμο νεύρων που άσκησαν συνδικαλιστές της εταιρείας απέναντι στον αμαξοποιό Ιωάννη Μανταδάκη (της γνωστής οικογένειας αμαξοποιών), όταν αρνήθηκε να συνυπογράψει το μανιφέστο συνδιοίκησης της επιχειρήσεις που προωθούσε συγκεκριμένη ομάδα εργαζομένων. Πώς έκλεισε η ΒΙΑΜΑΞ που έκανε εξαγωγές λεωφορείων - Εικόνα 4 Η είδηση για την επικείμενη διακοπή κάθε παραγωγικής δραστηριότητας της ΒΙΑΜΑΞ αποτέλεσε πρώτης τάξεως ευκαιρία για την τουρκική Otomarsan που έφτιαχνε στην Τουρκία τα Ο302 με προσωπικό που ερχόταν στη ΒΙΑΜΑΞ να εκπαιδευτεί. Τόσο ο στενός συνεργάτης του Φωστηρόπουλου και γενικός διευθυντής της ΒΙΑΜΑΞ, ο κ. Στέργιος Σακελλαρόπουλος, όσο και ο πρόεδρος του σημερινού εργοστασίου της EvoBus (πρώην Otomarsan που εξαγοράστηκε από την MB και έχει σούπερ εγκαταστάσεις στο Χόσντερε της Ανατολικής Θράκης) μου έχουν πει ιστορίες που γράφονται εν μέρει ή θα ειπωθούν ύστερα από 20 χρόνια. Το θέμα είναι ότι οι Τούρκοι λιγουρεύονταν από τη δεκαετία του ’70 τις υποδομές της ΒΙΑΜΑΞ. Όταν στις γραμμές παραγωγής του εργοστασίου στο Μανχάιμ της τότε Δυτικής Γερμανίας δεν ήξεραν τι σημαίνει “ρομποτικός αυτοματισμός”, στη Λεωφόρο Αθηνών η ΒΙΑΜΑΞ είχε ρομποτάκια για κολλήσεις στις βάσεις που εφάρμοζαν το πλαίσιο με το αμάξωμα. Οι μικροκομματισμοί, η αχαλίνωτη μ@λακία και τα συντεχνιακά συμφέροντα απογοήτευσαν τον Φωστηρόπουλο, ο οποίος ως την τελευταία στιγμή ζητούσε εγγυήσεις από την τότε κυβέρνηση και τα σωματεία πως αφ’ ενός θα επιτρέπονταν εξαγωγές οχημάτων και αφ’ ετέρου δεν θα γίνονταν απεργίες ώστε να τηρηθούν χρονοδιαγράμματα παραδόσεων. Πώς έκλεισε η ΒΙΑΜΑΞ που έκανε εξαγωγές λεωφορείων - Εικόνα 5 Δεν τηρήθηκε τίποτε. Οι υποκινούμενοι εργατοπατέρες καταδίκασαν το μέλλον όσων εργάζονταν σε αυτόν τον κερδοφόρο τομέα δραστηριότητας της ΒΙΑΜΑΞ. Έτσι βρήκαν την ευκαιρία οι Τούρκοι της Otomarsan ήρθαν με λεφτά μετρητοίς (σ.σ. λέγεται του Μετοχικού Ταμείου του Στρατού τους) και σήκωσαν το εργοστάσιο σε χρόνο μηδέν. Οι συνδικαλιστές που έκαναν τη «βρώμικη δουλειά» διορίστηκαν την άλλη ημέρα σε υπηρεσίες του Δημοσίου με άμεσες διαδικασίες που πέρασαν όλες από το γραφείο του τότε υφυπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως Ασημάκη Φωτήλα και με εποπτεία από τον Σάκη Πεπονή. Φυσικά όσοι ευκολόπιστοι, αφελείς και κουτοί ακολούθησαν τους εργατοπατέρες στον συντεχνιακό κατήφορο, κατέληξαν στα ταμεία του ΟΑΕΔ για το επίδομα ανεργίας. Για να μην λέμε ιστορίες και να είμαστε αντικειμενικοί, ο Φωστηρόπουλος στη συνέχεια κοίταξε το συμφέρον το δικό του και της επιχείρησής του. Απαλλάχτηκε από τη «φύρα», χολωμένος απ’ όσα ζούσε μέσα κι έξω από το γραφείο του, για να έχει το κεφάλι του ήσυχο από απεργίες και επαναστατικές γυμναστικές. Η ΒΙΑΜΑΞ συνέχισε την εμπορική δραστηριότητά της με εισαγωγές λεωφορείων “Jonckheere” και επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη των αστικών λεωφορείων DAF “Den Oudsten” που προορίζονταν για τις ΣΕΠ και τελικά κατέληξαν στο Α/Σ Μπραχαμίου της ΕΘΕΛ. Μάλιστα, όταν παρουσιάστηκαν τα DAF Den Oudsten στην αγορά το 1993 με τα σήματα της ΒΙΑΜΑΞ και τα χαρακτηριστικά κόκκινα ταμπελάκια από τις μήτρες γραμματοσειρών του εργοστασίου, πολλοί έλεγαν ότι «ο Φωστηρόπουλος ετοιμάζει τη μεγάλη επιστροφή». Η πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, οι οικονομικοί πειραματισμοί που ακολούθησαν και η διαφαινόμενη από τότε εισδοχή της χώρας στο ΔΝΤ δεν επέτρεψαν στην οικογένεια Φωστηρόπουλου να κάνει κάτι δυναμικό στην αγορά. Αντιθέτως, η εταιρεία πώλησε τα εμπορικά σήματα που διαχειριζόταν (JCB, DAF, Rover, κλπ.) στον Όμιλο Σφακιανάκη, συρρικνώθηκε και σήμερα φυτοζωεί για ιστορικούς λόγους ως εταιρεία συμβούλων. Τί έγινε στην Τουρκία Στην Τουρκία, το εργοστάσιο της Otomarsan με τα κούτσουρα των κρεοπωλείων, τους φούρνους με άμμο θαλάσσης και τις ματσόλες εξευρωπαΐστηκε με τα σπλάχνα της ΒΙΑΜΑΞ το 1984. Όταν το 2008 πήγα στα εγκαίνια του υπερσύγχρονου εργοστασίου στο Χόσντερε ντράπηκα όταν με έψαξε ο Τούρκος που έκλεισε τη συμφωνία με τον Φωστηρόπουλο και ήταν ο πρόεδρος της EvoBus Τουρκίας. «Τώρα πια δεν αισθανόμαστε φτωχοί, πήγαμε πολλά βήματα μπροστά από εσάς αδελφέ μου Ρωμιέ», μου είπε κι απλώς ήμουν ο μόνος που έλαβα το προνόμιο να μιλήσω, να δειπνήσω και να δημοσιεύσω αποκλειστική του συνέντευξη απ’ όλο το ευρωπαϊκό γκρουπ δημοσιογράφων που είχαμε προσκληθεί. Κείμενο: Χ.Κ. Λαζαρόπουλου